• English
• Български
• Čeština
• Deutsch
• Dansk
• Eesti keel
• ქართული
• Magyar
• Nederlands
• Русский
• Magyar
• Română
• Français
• 日本語

KOMPLETNA I ZBILANSOWANA KARMA DLA KOTÓW

MINERAŁY

Sole te zawsze składają się z 2 komponentów: rodnika kwasowego i metalu. Różnica między minerałami a mikroelementami to to, że minerałami nazywa się także makroelementy (powyżej 0.01 % w organizmie) ;mikrominerały, czyli mikroelementy są obecne w mniejszej ilości (mniej niż 0.01 % w organizmie).

Tabela poniżej określa różne rodniki kwasowe i metale w makroelementach i mikroelementach, gdzie występują i ich funkcję.

Rodniki kwasowe w makroelementach:

Rodniki kwasowe w mikroelementach:

Metale w mikroelementach:

Inne metale to molibden (Mo), bor (B), brom (Br) i chrom (Cr), których funkcje nie są całkowicie poznane.
Karma NIE powinna zawierać ołowiu (Pb) ani rtęci (Hg), gdyż są one toksyczne.

Metale w makroelementach:

ŻYWIENIE

Żywność zawiera wiele różnych substancji odżywczych, które mogą być sklasyfikowane w 6 głównych grupach: białka, tłuszcze, węglowodany, minerały, witaminy i woda. Bez wody, życie jest niemożliwe, lecz z wyjątkiem wody mineralnej, która może zawierać pewne minerały, woda nie zawiera żadnych dodatkowych składników odżyczych. NIE JEST TO, JEDNAK, NIEZBĘDNE.

Białka
Białka można porównać do sznurka złożonego z paciorków złożonych z różnych aminokwasów (paciorki). Ilość i rodzaj aminokwasów określa charakter białka. Ważne jest, że wszystkie aminokwasy zawierają azot jako materiał budulcowy dla tkanek. Białka spełniają wiele różnych funkcji w organizmie, będąc ważnymi elementami budulcowymi tkanek, hormonów i enzymów. Co więcej, oprócz innych funkcji, spełniają ważną rolę w zachowaniu bilansu wodnego, eliminacji substancji toksycznych i utrzymaniu prawidłowego poziomu odporności na infekcje. Białka można pozyskiwać zarówno ze źródeł roślinnych (zboża, rośliny strączkowe, drożdże piwowarskie) i zwierzęcych (mięso, ryby, drób, jaja). Przesąd, jakoby duża ilość białka była szkodliwa dla psów, został obalony dawno temu, jako że w grę wchodzi wzrost. Przeciwnie, duża ilość białek przyczynia się do poprawy zdrowia. Niedobory prowadzą do anemii, niskiej oporności na infekcje, utratę tkanki mięśniowej, etc. Niedobory są powodowane nie tylko przez niewystarczającą absorbcję, ale mogą też być powodowane przez wyższe tempo rozkładu białek. To może być spowodowane przez wiele form stresu (psychicznego lub fizycznego nacisku na osobnika). Nadmiar białka niezużyty przez psa może jednak prowadzić do alergii/nietolerancji pokarmowej. Często prowadzi to do czerwonych wypysków na skórze i świądu.

Tłuszcze
Najważniejszą funkcją tłuszczy jest dostarczanie energii. Co więcej, dostarczają nienasyconych kwasów tłuszczoweuny (NKT). Kwasy tłuszczowe spełniają ważną funkcję w systemie nerwowym i między innymi w metabolizmie skóry. Tłuszcze w karmie są łatwostrawne dla psów – ulegają strawieniu w 95 - 98%. Podobnie jak ludzie, psy preferują tłuszcz w pokarmie, stąd jest on często dodawny do karmy jako substancja smakowa. Tłuszcz w karmie ułatwia także absorbcję witamin.

Węglowodany
Węglowodany są zawsze pochodzenia roślinnego. Skrobia i cukry to dobrze znane przykłady węglowodanów. Rozróżniamy między strawnymi węglowodanami (skrobią, cukrami prostymi) i nieprzyswajalnymi (celulozą, pektynami) pochodzącymi z roślinnych ścian komórkowych i włókna. Węglowodany usprawniają transport miazgi pokarmowej w jelitach ( pasaż jelitowy) przez stymulowanie ścian jelit. Ich wadą jest to, że zwiększają ilość odchodów, także ze względu na fakt, że akumulują dużą ilość wody.

Minerały
Choć w wymiarze ilościowym rola odgrywana przez minerały jest mała, są one niezbędne. To stąd, że jedynie małe ilości są potrzebne. Minerały można podzielić na makro- i mikroelementy. Wapń (Ca) i fosfor (P) to powszechnie znane makroelementy. Odgrywają one ważną rolę jako elementy budulcowe szkieletu i zależnie od stanu fizjologicznego, muszą być dostarczane w karmie w ustalonej poporcji. Jeżeli fosfor jest pochodzenia roślinnego, często może nie być zaabsorbowany z pokarmu, gdyż występuje w postaci nierozpuszczalnej (fitynianu). Inne ważne makroelementy to magnez (Mg) (szkielet, enzymy), sód (Na), potas (K) i chlor (Cl). Przykłady mikroelementów to żelazo (Fe) (krew, transport tlenu), miedź (Cu) (tworzenie pigmentu, krew), cynk (Zn) (enzymy, skóra), mangan (Mn) (enzymy), jod (I) (hormony tarczycy) i selen (Se)(tkanka mięśniowa, przeciwutleniacz).

Witaminy
Witaminy pochodzą ze źródeł roślinnych i zwierzęcych. Przyjęto klasyfikować witaminy jako rozpuszczalne w wodzie lub tłuszczach. Witaminy także są potrzebne w małych ilościach, a psy są zdolne same wytwarzać kilka z nich. Przykłady ważnych witamin i ich funkcje wymieniono poniżej.

Najważniejsze funkcje witamin:

TŁUSZCZE

Kwasy tłuszczowe:

Funkcje tłuszczu:
1) smak i struktura
2) witaminy A, D, E i K są rozpuszczalne w tłuszczach
3) rezerwa pokarmu zgromadzona w tłuszczu organizmu
Dodatkowymi funkcjami tłuszczu w organizmie są:
a) podskórna tkanka łączna dla ochrony, izolacji i nadania kształtu
b) ochrona witalnych organów jak serce, nerki i oczy
c) amortyzacja: np. poduszek palców
4) tłuszcze i proteiny zapewniają materiał budulcowy dla komórek
5) niezbędne kwasy tłuszczowe są odpowiedzialne za zdrową skórę i sierść
6) kwas arachidonowy jest aktywny w skórze, ale w karmie występuje w bardzo małych ilościach; psy produkują go same z kwasu linolowego z pomocą witaminy B6.

Jełczenie:
Tłuszcze, zwłaszcza nienasycone mogą jełczeć w wyniku utleniania. Zjełczałe tłuszcze są pozbawione wartości odżywczych. Można temu zapobiegać przez trzymanie karmy w chłodnym, suchym i ciemnym mejscu lub dodawanie przeciwutleniaczy:
- etoksykina (pestycyd)
- butylowany hydroksyanizol (BHA)
- butylowany hydroksytoluen (BHT)
- witamina C (naturalny środek)
- kwas cytrynowy (naturalny środek)
Norma: Karma, w której 25% kilokalorii pochodzi z tłuszczy, z których 5% to niezbędne kwasy jest bardziej niż odpowiednia.

  WITAMINY I WODA

Witamina A lub Retinol jest rozpuszczalna w tłuszczach, występuje w tranie rybnym, żółtku jaja, roślinach, żółtym serze, maśle, mleku i śmietanie. Niedobór witaminy A powoduje zaburzenia wzrostu, podatność na choroby, zaburzenia systemu nerwowego i rozrodczego, rozdęcie kości, kurzą ślepotę do ślepoty i keratynizację rogówki.
Zapotrzebowanie: 100 I.U. dziennie na kilogram masy ciała.1 I.U. witaminy A to 0.3 µg (mikrograma).

Witamina B1 lub tiamina jest rozpuszczalna w wodzie, występuje w mięsie, fasoli, zielonych warzywach, mleku i jajach. Niedobór witaminy B1 powoduje zaburzenia w systemie nerwowym, skórze i wytwarzaniu erytrocytów. Tiamina jest niszczona przez enzym, tzw. antywitaminę B1- tiaminazę. Ta znajduje się w surowym mięsie ryb słodkowodnych oraz śledzia. Gotowanie rozkłada tiaminazę.

Witamina B4 lub Cholina jest rozpuszczalna w wodzie. Ma działanie lipotropowe, zapobiegając powstawaniu złogów tłuszczowych w wątrobie oraz stymulujte układ przywspółczulny (część centralnego systemu nerwowego).

Witamina B5 lub Kwas nikotynowy jest rozpuszczalna w wodzie. Niedobór witaminy B5 powoduje zespół krowiego języka, zaburzenie błon śluzowych jamy ustnej i języka.

Witamina B6 lub Pirydoksyna jest rozpuszczalna w wodzie; występuje w wątrobie, nerkach, mleku, jajach, drożdżach i ryżu. Jest odpowiedziaIna za przemianę kwasów linolowego w arachidonowy (patrz tłuszcze). Między innymi, niedobór witaminy B6 powoduje zaburzenia skórne.

Witamina B12 lub Cyjankobalamina jest rozpuszczalna w wodzie; występuje w mięsie i niektórych rodzajach roślin. Zapewnia materiał budulcowy dla RNA i DNA (nukleotydy w jądrze komórkowym) i ułatwia produkcję erytrocytów.
Witamina C lub kwas askorbinowy jest rozpuszczalna w wodzie; występuje w świeżych warzywach i owocach. Psy mogą same produkować witaminę C. Stąd podawanie im dodatkowej witaminy C jest bezcelowe. Niezdolność do produkcji wystarczających ilości prowadzi do niedoboru. Niedobór witaminy C powoduje szkorbut (krwawienie błon śluzowych jamy ustnej i dziąseł). Witamina C wpływa także na rozwój kości i psy, które cierpią na dysplazję biodrową lub mają usztywnione kończyny, mogą dostawać ekstra witaminę C.

Witamina D lub Kalcyferol jest rozpuszczalna w tłuszczach; występuje w tranie z wątroby dorsza, jajach i olejach roślinnych. Rośliny zawierają ergosterol, prowitaminę D, która u ludzi jest przekształcana w witaminę D pod wpływem światła słonecznego. Nie jest tak, lub bardzo rzadko, w przypadku psów. Niedobór witaminy D powoduje krzywicę.
Nadmiar witaminy D powoduje wymywanie wapnia z kości, pozostawiając bolesną, szorstką powierzchnię kości. Złogi wapnia odkładają się wówczas w sercu, płucach i nerkach, wpływając na ich funkcje. Dzienne zapotrzebowanie: minimum 7 I.U. na kilogram masy ciała; szczenięta- 3 razy tyle. 1 I.U. witaminy D – 0.025 µg (mikrograma).

Witamina E lub Alfa-tokoferol jest rozpuszczalna w tłuszczach; zdrowe psy zawsze mają rezerwę zgromadzoną w swojej wątrobie. Niedobór powoduje dystrofię mięśniową, ale owe domniemane niedobory stwierdzono tylko kilka razy, u wyścigowych chartów.

Witamina H lub Biotyna jest rozpuszczalna w wodzie; występuje w wielu różnych składnikach odżywczy (zwłaszcza drożdżach) oraz pełni funkcje koenzymu. Niedobór witaminy H powoduje zaburzenia wzrostu, problemy skórne, zaburzenia w układzie nerwowym oraz równowadze wodnej organizmu. Białko jaja zawiera awidynę, która niszczy biotynę. Gotowanie jaja niszczy awidynę.

Witamina K jest rozpuszczalna w tłuszczach; występuje w szpinaku, mączce rybnej i marchwi. Witamina K bierze udział w produkcji protrombiny (białka krzepnięcia) w wątrobie i produkowana jest w jelicie grubym przez bakterie z grupy coli. Niedobór witaminy K powoduje krwawienia. Trutki na gryzonie niszczą witaminę K...!!!

WODA

  BIAŁKA

Niezbędne aminokwasy:
- lizyna - treonina
- tryptofan - walina
- metionina (aminokwas siarkowy) - cystyna (aminokwas siarkowy)

Proteazy:
Proteazy to enzymy potrzebne do rozbijania białek.
- pepsyna to enzym w żołądku
- trypsyna i chymotrypsyna to enzymy w dwunastnicy
- erepsyna to grupa enzymów w trzustce i jelicie cienkim

Niestrawne białka: Keratyna (skóra, sierść i paznokcie)

Słabo strawne: Kolagen (kości, chrząstki, tkanka łączna)

Aminokwasy szybko przenikają przez ścianę jelita. Niektóre aminokwasy są przekształcane przez bakterie gnilne; lizyna w kadawerynę a tryptofan w indol. W obu przypadkach powstaje gaz siarkowodorowy, który nadaje zapach odchodom.
Całe białka nie są w stanie przekraczać bariery jelitowej, oprócz pierwszych 24 do 48 godzin życia szczeniąt. Na tym etapie, globuliny (białka- przeciwciała) mogą być wchłaniane z siary.

Białka lipogenne:
Są to białka, które przypominają kwasy tłuszczowe i cukry. Te białka są przekształcane w tłuszcz.

Funkcja białek:
1) materiał budulcowy dla białek produkowanych przez organizm;
2) przy dostatku materiału budulcowego, w wątrobie odszczepiany jest azot i powstaje amoniak. Amoniak jest toksyną, stąd jest przekształcany w mocznik, który organizm wydala przez nerki.

Wartość biologiczna:
Wartość biologiczna to wskaźnik obecności niezbędnych aminokwasów. Powinna wynosić minimum 60.

Różne źródła substancji odżywczych mają różną wartość biologiczną (WB):
Jajo kurze = WB 96
Wołowina = WB 76
Wieprzowina = WB 79
Ryba = WB ok. 80
Ogrzewane ziarno soi = WB 75
Ziemniaki = WB 71
Groch = WB 48
Fasola = WB 38

Podnoszenie wartości biologicznej następuje przez uzupełnianie aminokwasów w karmie.

Wtórna nadczynność przytarczyc (ang. AII-Meat-Syndrome)
Jeżeli pies otrzymuje tylko mięso, rozwinie wtórną nadczynność przytarczyc (syndrom diety mięsnej) spowodowany nadmiarem białka i niedoborem innych substancji odżywczych. Objawy to kruchość kości, słabe zęby, niedobór jodu, nieprawidłowy stosunek wapnia do fosforu i osłabienie odporności. Syndrom diety mięsnej jest też nazywany niedoborem białkowo-kalorycznym.
Norma: Pomiędzy 25 a 30% potrzebnych kilokalorii powinno pochodzić z białek.

W wielu przypadkach jakość źródeł białka zwierzęcego jest wysoka, a proporcja niska. Większość źródeł białek zwierzęcych wysokiej jakości wykazuje wysoką zawartość białek. Oznacza to, że należy dodawać ich mniej, gdyż inaczej zawartość białka w produkcie końcowym będzie zbyt wysoka.

WĘGLOWODANY

Węglowodany nazywane są ogólnie cukrami. Węglowodany są zbudowane ze szkieletu chemicznego (cząsteczek) 6 atomów węgla. Węglowodany mogą być zbudowane z różnych cząsteczek, np.:
monocukry: glukoza, fruktoza i galaktoza
dwucukry: sacharoza (cukier trzcinowy i buraczany) i laktoza (cukier mleka)
wielocukry: skrobia, glikogen i celuloza
Węglowodany mogą być rozpuszczone we krwi (a tak przekształcone w energię przez komórki) jeżeli są całkowicie rozbite na pojedyncze cząsteczki. Z im większej ilości cząsteczek składa się cukier, tym trudniej go rozłożyć i strawić.

Celuloza ekspandowana
Skrobia jest najpierw rozkładana w jelicie na większe cząstki cukrowe, potem do dwucukrów i ostatecznie do glukozy, która dopier może być wchłonięta do krwi. Ze względu na brak odpowiedniej flory jelitowej (obecnej u krów) celuloza nie jest rozkładana u kotów. Koty mogą przyjmować celulozę ogrzewaną, mieloną lub tartą. Celuloza może też być rozkładana w procesie rozszerzenia strukturalnego (zmiany ciśnienia). Kęs rozszerzony strukturalnie może być łatwiej trawiony przez koty.

Laktoza
Laktoza jest rozkładana do galaktozy i glukozy przez enzym laktazę. W późniejszym życiu produkcja laktazy u kotów spada; laktoza nie jest trawiona i działa jak środek przeczyszczający. Można temu zapobiegać podając psu mleko (lub produkty mleczne) od szczenięcia tak, by organizm kontynuował wytwarzanie laktazy. Odradza się podawanie mleka krowiego kotom, ponieważ zawiera laktozę. Koty nie są w stanie trawić laktozy, co powoduje biegunki.

Insulina
Glukoza jest przekształcana na energię przez komórki pod wpływem hormonu- insuliny. Część glukozy jest czasowo magazynowana, inna jest zużywana do budowy tkanki tłuszczowej. Jeżeli pies produkuje mało insuliny lub nie produkuje jej wcale, będzie cierpiał na cukrzycę.

Włókno
Analiza karmy podawana przez producentów określa ilość włókna zawartego w 100 gramach karmy. Na włókno to składa się celuloza i keratyna. W zasadzie jest to włókno niestrawne, lecz nie mniej niezbędne dla perystaltyki jelitowej (skurczy mięśniówki jelit). Poza tym celuloza zatrzymuje wodę.
Niedobór włókna powoduje zatwardzenie, a jego nadmiar- biegunkę i odwodnienie.

Zapotrzebowanie energetyczne
Wszystkie procesy w organizmie wymagają energii. Energia jest potrzebna do utrzymania temperatury ciała, budowania tkanek i np. wykonywania pracy. Potrzebna energia musi być dostarczana z pokarmem. Zwłaszcza koty jedzą, póki nie zaspokoją swojego zapotrzebowania energetycznego.

Próchnica
Inaczej niż u ludzi, psia ślina nie zawiera enzymów, które zapoczątkowują rozkład cukrów. Dlatego nie zapadają na próchnicę. Jednakże, biszkopty nie przeznaczone specjalnie dla kotów, zostawiają poważny osad!!!
Norma: Karma, która zapewnia połowę kilokalorii z węglowodanów jest więcej niż odpowiednia.